Rudawiec (konkrecja glebowa)

Ten artykuł dotyczy żelazistego poziomu w glebie. Zobacz też: inne znaczenia słowa Rudawiec.

Rudawiec – warstwa osadu lub poziom glebowy powstały poprzez wytrącenia uwodnionych tlenków żelaza. Rudawiec występuje w obrębie profilu glebowego i przyjmuje formę scementowanych, rdzawych brył, soczewek lub warstw. Stanowi on przeszkodę mechaniczną i chemiczną dla rozwoju korzeni roślin.

W literaturze rudawcem nazywa się dwa typy utworów, które, mimo powierzchownego podobieństwa, powstają w inny sposób i mają nieco inne właściwości. Część autorów rudawcem nazywa poziom iluwialny (wmycia, spodik) gleb bielicowych, który rozwinął się do orsztynu^[1][2]. Inni, bardziej współcześni, rudawcem nazywają pokłady rudy łąkowej (rudy darniowej)^[3][4], zwracając uwagę, że nazywanie rudawcem orsztynu jest niepoprawne^[5]. Można też spotkać opinie, że rudawcem można nazywać oba te utwory^[6].

Orsztyn jest to scementowana forma poziomu iluwialnego w, powstałych z piasków, glebach bielicowych, powstała przy szczególnie intensywnym i długotrwałym procesie bielicowania. Wytrącanie amorficznych form żelaza, glinu i próchnicy tworzy trudną do sforsowania dla wody i korzeni drzew warstwę. Ruda darniowa (ruda łąkowa, bagienna) jest scementowaną, często nieciągłą, warstwą — osadem amorficznych związków żelaza (limonitu) i manganu, powstała w warstwie wahań zwierciadła wód gruntowych na podmokłych terenach dolin rzecznych teras holoceńskich. W rudzie darniowej próchnica i glin nie występuje lub występuje w minimalnych ilościach. Dawna eksploatacja, jako ruda żelaza, oraz rozorywanie w celu przebicia bariery dla wody i korzeni drzew, spowodowało, że warstwy rudy darniowej są współcześnie rzadko ciągłe^[4][5].